پویش ملی سلامت دهان و دندان در اردبیل همزمان با سراسرکشور؛ «دو دوتا یادت نره» برای کودکان و نوجوانان

پویش ملی سلامت دهان و دندان با شعار «دو دوتا یادت نره؛ روزی دوبار مسواک، هر بار دو دقیقه» از ۱۹ تا ۲۵ مهر ماه همزمان با سراسر کشور در استان اردبیل نیز برگزار می‌شود. دکتر شادی کفاشچیان، رئیس گروه سلامت دهان و دندان دانشگاه علوم پزشکی اردبیل، در مصاحبه با خبرنگار وبدا، با اشاره به وضعیت نامطلوب سلامت دهان کودکان در استان، اجرای این پویش را گامی مهم در ارتقاء آگاهی خانواده‌ها و جامعه دانست و گفت: سلامت دهان و دندان یکی از اجزای مهم سلامت عمومی بدن است که تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی افراد دارد. با این حال، شاخص‌های سلامت دهان کودکان در استان اردبیل وضعیت رضایت‌بخشی ندارد. 

دکتر شادی کفاشچیان، رئیس گروه سلامت دهان و دندان معاونت بهداشتی دانشگاه اعلام کرد: کودکان شش ساله با میانگین پنج دندان شیری پوسیده وارد مدرسه می‌شوند و این رقم در ۱۲ سالگی به دو دندان دائمی پوسیده می‌رسد. 

به گفته این مقام مسئول، بخش بزرگی از کودکان کشور از پوسیدگی دندان رنج می‌برند که این امر ضرورت اقدامات پیشگیرانه و آگاهی‌بخشی را دوچندان می‌کند.

رئیس گروه سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت دانشگاه اظهارداشت: پویش «دو دوتا یادت نره» که توسط دفتر سلامت دهان و دندان وزارت بهداشت راه‌اندازی شده، با هدف جلب توجه والدین و جامعه به سلامت دهان و دندان کودکان و نوجوانان برگزار می‌شود. این پویش از نوزدهم تا بیست‌وپنجم مرداد ماه ادامه خواهد داشت و در آن تأکید بر مسواک زدن روزانه دوبار، هر بار به مدت دو دقیقه است.

دکتر کفاشچیان به اهمیت سلامت دهان در سلامت عمومی اشاره کرد و افزود: بیماری‌های دهان و دندان می‌توانند بر تغذیه، رشد، خواب و کیفیت زندگی کودکان تأثیرگذار باشند. همچنین مطالعات متعدد ارتباط بین بیماری‌های دهان و بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و بیماری‌های قلبی را نشان داده‌اند. این موضوع باعث شده تا سلامت دهان به عنوان یکی از شاخص‌های مهم سلامت عمومی شناخته شود.

وی عنوان کرد: شروع بهداشت دهان و دندان باید از همان زمان رویش اولین دندان شیری باشد و والدین نقش مهمی در این زمینه دارند. مسواک و نخ دندان دو مکمل ضروری به شمار می‌روند که مسواک قادر به تمیز کردن سطوح بین دندانی نیست و این وظیفه بر عهده نخ دندان است. 

دکتر کفاشچیان تاکید کرد: والدین باید تا سنین ۷ تا ۹ سالگی نظارت جدی بر استفاده صحیح مسواک و نخ دندان توسط کودکان داشته باشند. همچنین، میزان مناسب خمیر دندان برای کودکان زیر سه سال به اندازه دانه برنج و برای سنین سه تا شش سال به اندازه دانه نخود است.

در زمینه انتخاب خمیر دندان، وی توصیه کرد که میزان فلوراید موجود در آن حداقل ppm1000 باشد تا اثربخشی کافی برای پیشگیری از پوسیدگی داشته باشد. نگرانی‌ها درباره مصرف فلوراید اغلب ناشی از شایعات غیر علمی است و استفاده از فلوراید در مقادیر توصیه شده کاملاً ایمن است. سازمان جهانی بهداشت نیز این موضوع را تایید کرده است. به علاوه، استفاده از وارنیش فلوراید در مدارس نقش مؤثری در کاهش پوسیدگی و هزینه‌های درمانی دارد. تغذیه نیز نقش اساسی در سلامت دندان‌ها ایفا می‌کند. مصرف مکرر مواد قندی، نوشابه‌ها، آبمیوه‌های صنعتی و مواد غذایی چسبنده، خطر پوسیدگی را افزایش می‌دهد. در مقابل، لبنیات، میوه‌ها و مغزها به حفظ سلامت دندان کمک می‌کنند.

از نکات مهم دیگر که دکتر کفاشچیان به آن اشاره کرد، اهمیت دندان شش بود؛ اولین دندان دائمی که در پشت آخرین دندان شیری رویش می‌کند. به دلیل عدم وجود دندان شیری جایگزین، بسیاری از والدین تصور می‌کنند این دندان نیز شیری است و در نتیجه مراقبت کافی از آن انجام نمی‌شود. این دندان به علت شیارهای عمیق و مصرف زیاد مواد قندی بسیار مستعد پوسیدگی است. برای محافظت از آن روش‌هایی مانند فیشور سیلانت به کار گرفته می‌شود.

وی اظهارداشت: در راستای آگاهی‌بخشی درباره دندان شش، جشن‌های ویژه‌ای برای دانش‌آموزان کلاس اول برگزار شده و آموزش‌هایی نیز به والدین، معلمان و دانش‌آموزان ارائه می‌شود. همچنین، سامانه الکترونیکی در استان راه‌اندازی خواهد شد که کودکان بتوانند با بارگذاری تصاویر دندان‌های خود، مراقبت بهتری از آن‌ها داشته باشند.

دکتر کفاشچیان تاکید کرد: مراجعه منظم به دندانپزشک نیز از سن رویش اولین دندان شیری توصیه می‌شود و معاینه هر شش ماه یک بار مهم است، اما مهم‌ترین مانع مراجعه منظم، کمبود آگاهی خانواده‌هاست که معمولاً تا زمانی که دندان‌ها درد نگیرد، به دندانپزشک مراجعه نمی‌کنند.
وی بیان داشت: این پویش فرصتی برای افزایش آگاهی و ترویج مراجعه‌های پیشگیرانه است که می‌تواند هزینه‌های درمانی خانواده‌ها را کاهش دهد.

رئیس گروه سلامت دهان و دندان معاونت بهداشت دانشگاه افزود: در هفته پویش سلامت دهان و دندان، دانشگاه علوم پزشکی اردبیل برنامه‌های متنوعی برگزار می‌کند که شامل افتتاحیه وارنیش فلوراید، جشن رویش دندان شش، معاینات دانش‌آموزی، مسابقات فرهنگی و هنری، کارگاه‌های آموزشی و تبلیغات محیطی است. همچنین تفاهم‌نامه‌ای با آموزش و پرورش استان به امضا خواهد رسید که هدف آن ارائه خدمات به ۵۰ درصد دانش‌آموزان پایه‌های اول و سوم ابتدایی و ایجاد مدارس عاری از پوسیدگی است.

وی اظهارداشت: مدارس، والدین و نظام سلامت در همکاری مستمر با یکدیگر به پایداری سلامت دهان کودکان کمک می‌کنند و با توجه به اینکه مدارس بستری مناسب برای آموزش و خدمات بهداشتی فراهم کرده‌اند، نقش مؤثری در تحقق اهداف پویش ایفا می‌کنند.

دکتر کفاشچیان تاکید کرد: برای نهادینه کردن مفهوم «دهان سالم، بدن سالم» در کودکان، استفاده از آموزش‌های جذاب و مداوم، بازی‌ها، نمایش‌ها، قصه‌گویی و الگوسازی والدین و معلمان که الگوی رفتاری کودکان هستند، بسیار مؤثر است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود گفت: در استان اردبیل، ۶۰ مرکز جامع سلامت مجهز به خدمات دندانپزشکی وجود دارد که والدین می‌توانند با مراجعه به نزدیک‌ترین مرکز، خدمات مورد نیاز را دریافت کنند. خدمات بهداشت دهان در شهرهای پایین تر از ۲۰ هزار نفر با بیمه خدمات درمانی روستایی رایگان و در سایر مناطق با دریافت فرانشیز  دولتی ارائه می‌شود.

دکتر کفاشچیان در پایان تأکید کرد: دهان سالم، سلامت کل بدن است؛ روزی دوبار مسواک بزنید، هر بار حداقل دو دقیقه.